Internetowe Archiwum KPN - strona glowna
najwazniejsze dokumenty kpn z l. 1979-1993
teksty polityczne Leszka Moczulskiego z l. 1973-2004
inne dokumenty
Historia KPN
procesy polityczne kierownictwa kpn
encyklopedia kpn
czytelnia prasy kpn
wspomnienia dzialaczy  kpn
najwazniejsze publikacje nt. kpn
historia marszow szlakiem I Kompanii Kadrowej w l. 1981-1990
forum bylych dzialaczy kpn
kontakt z administratorem

Encyklopedia KPN

Obszar czwarty

Działacze

Adamczuk Jerzy (ur. 1952)

student UMCS. Od 1978 uczestnik ROPCiO, potem działacz KPN; w Klubie Bronowice był autorem niezależnych wykładów w ramach cyklu "Odkłamać historię". Po Sierpniu - w "S". 13 Grudnia internowany (do grudnia 1982).

 

Bator Krzysztof (ur. 1962)

uczeń. Po Sierpniu - członek lubelskiej grupy młodzieżowej działającej w ramach KPN; w okresie maj-lipiec 1982 - internowany.

 

Dąbrowski Teodor (ur. 1934)

pracownik lubelskiego MPK - kierowca. Uczestnik ROPCiO, członek-założyciel KPN. W lipcu 1980 - uczestnik strajku w lubelskim MPK, który sparaliżował miasto. Po Sierpniu - w "S". W okresie od 13 Grudnia do lipca 1982 - internowany.

 

Franczak Stanisław

rolnik zamieszkały we wsi Jaszczów w gminie Milejów na Lubelszczyźnie. Uczestnik ROPCiO, członek-założyciel KPN (wraz z Michałem Niesynem jako Lubelska Grupa Ludowa), członek Tymczasowego Komitetu Samoobrony Chłopskiej, utworzonego w lipcu 1978 w Ostrówku koło Milejowa. Wiosną 1980 KPN podjęła nieudaną próbę zarejestrowania Franczaka w OKW jako kandydata na posła.

 

Jamrożek Zdzisław (1942-1989)

zatrudniony w Spółdzielni Inwalidów Niewidomych im. Modesta Sękowskiego w Lublinie jako mistrz rzemiosła szczotkarskiego. W 1976 uczestnik zbiórki pieniędzy dla represjonowanych w Radomiu, od 1977 - uczestnik ROPCiO (w jego mieszkaniu był punkt konsultacyjno-informacyjny Ruchu), od 1979 - członek-założyciel KPN (w jego mieszkaniu było biuro organizacyjne partii), wiosną 1980 - kandydat KPN na posła (nie został zarejestrowany przez okręgową komisję wyborczą w Lublinie). Po Sierpniu - w "S".

 

Kasperek Adam (1962-1981)

założyciel i przywódca zakonspirowanej grupy młodzieżowej w Lublinie, która organizowała w tym mieście spektakularne akcje (np. "zamach" na komendę miejską MO czy zanieczyszczenie pomnika wdzięczności Armii Czerwonej).

 

Kucharzewski Stefan (1952-2023)

absolwent AM w Lublinie (1981), lekarz. Aktywny uczestnik ROPCiO (prawa ręka Jamrożka). W wyniku udanej kombinacji operacyjnej SB bezpodstawnie podejrzewany o działalność agenturalną, co było elementem dezintegracji Ruchu Obrony w Lublinie. Latem 1979 był współorganizatorem obozu żeglarskiego w Serocku nad Zalewem Zegrzyńskim (wypożyczył dwie łodzie i przetransportował je do miejsca przeznaczenia), który poprzedzał powstanie KPN. Członek-założyciel KPN i jej aktywny działacz w początkowym okresie. W 1979 skreślony z listy studentów (w 1980 - przywrócony). Po 13 Grudnia ukrywał się 8 miesięcy. Potem aktywny w podziemej poligrafii.

 

Miszczak Jarosław (ur. 1962)

student KUL. Od 1979 - współpracownik, potem członek KPN. W kwietniu 1981 współzałożyciel młodzieżowej grupy Ruch "Szańca". Od Grudnia do września 1982 - internowany. Od 1987 - na emigracji we Francji

 

Miszczak Marek (ur. 1965)

uczeń LO, później studen KUL. Od 1979 współpracownik, a od 1983 członek KPN. W kwietniu 1981 współzałożyciel młodzieżowej grupy Ruch "Szańca". Po Grudniu - uczestnik PRO. Od maja 1982 - internowany (zbiegł z obozu w lipcu, ujawnił sie w październiku - ponownie internowany i zwolniony w tym samym miesiącu). Redaktor pism: "Słowo, "Szaniec", "Słowo i czyn", "Goniec". Jeden z czołowych działaczy lubelskiej KPN pod koniec lat 80. 

 

Niesyn (Niessen) Michał (1919-1991)

pochodził z Kresów (z województwa nowogródzkiego). Po 17 Września znalazł sie na terenie ZSRS, w 1941został przymusowo wcielony do Armii Czerwonej (ciężko ranny podczas obrony Leningradu). Nie zdążył do Armii Andersa (najpierw szpital, potem łagier), wstąpił do Armii Berlinga.  W X 1943 walczył pod Lenino. W V 1944 został zrzucony na spadochronie na Lubelszczyznę i niedaleko wsi Jaszczów, na czele 20-osobowego oddziału dywersyjnego wysadził niemiecki pociąg na trasie Lublin-Chełm. Został wcielony do 1 AWP, a w 1945 organizował MO w Lublinie. W 1946 został komendantem szkoły podoficerskiej MO w Garbowie, a w 1948 - komendantem powiatowym MO w Mławie. Wkrótce popadł w konflikt z miejscowym UB, odmówił złożenia samokrytyki i został usunięty z milicji i z Partii. Pracował w różnych zakładach w Lubinie, kupił niewielkie gospodarstwo rolne w Jaszczowie. Od 1971 pozostawał na rencie, od 1973 - na emeryturze. Uczestnik ROPCiO, członek Tymczasowego Komitetu Samoobrony Chłopskiej, utworzonego w VII 1978 w Ostrówku koło Milejowa. Od 1979 - członek-założyciel KPN (wraz z Stefanem Franczakiem jako członkowie Lubelskiej  Grupy Ludowej). W 1980 tworzył „Solidarność Chłopską” (konkurencyjną wobec "Solidarności" RI), gdzie był następnie we władzach krajowych. Od Grudnia do maja 1982 - internowany. W 1989 aktywnie uczestniczył w pracach miejscowego Komitetu Obywatelskiego. Kazimierz Woś, Niech zostanie w naszej pamięci, "Zeszyty Milejowskie" z 1992, nr 6.

 

Olszewski Andrzej (ur. 1959)

uczestnik PRO. W marcu 1983 skazany na karę 2 lat więzienia za to, że "kierował organizacją zbrojną o charakterze spisku mającą na celu nielegalne zdobycie broni palnej w drodze rozbrojenia patrolu sił porządkowych na terenie jednej z ulic tego miasta".

 

Opozda Piotr (ur. w 1957) 

student KUL. Od 1977 niejawny uczestnik ROPCiO (w grupie Przemysława Jasieńskiego), od 1980 - członek KPN (szef tajnych grup skonfederowanych, które działały kolejno pod nazwami: Wolny Związek Ojczyźniany, Polski Ruch Oporu oraz Konfederacja Świętokrzyska). Uczestnik I Kongresu KPN w lipcu 1980 w Lądku Zdroju. Od jesieni 1980 - szef Obszaru Centralnego KPN z siedzibą w Lublinie. 11 listopada 1980 przemawiał pod Pomnikiem Unii Lubelskiej w Lublinie, za co - razem z Piotrem Szczudłowskim - został aresztowany (na 1 dzień) i oskarżony m.in. o rozpowszechnianie fałszywych wiadomości i lżenie ustroju (postępowaniu umorzono w 1984 na mocy amnestii). W marcu 1982 - internowany (Lublin, Włodawa), w kwietniu 1982 - aresztowany a następnie skazany w trybie doraźnym na 3 lata więzienia (za pomoc w zdobyciu broni dla zbrojnej nielegalnej organizacji podziemnej). W 1983 zwolniony z ZK na przerwę (z uwagi na stan zdrowia), ukrywał się. W sierpniu 1984 ponownie trafił do więzienia, zwolniony na mocy amnestii w lutym 1985. Redaktor pism podziemnych: "Słowo", "Słowo i czyn" oraz "Pobudka". W latach 1989-1990 członek Komitetu Obywatelskiego w Firleju.

 

Pałuszyński Zdzisław (ur. 1943)

Członek-założyciel KPN ze Świdnika. Od 13 Grudnia do stycznia 1982 - internowany.

 

Piotrowski Janusz (ur. 1957)

pracownik Spółdzielni Inwalidów Niewidomych im. Modesta Sękowskiego w Lublinie. Przed Sierpniem - uczestnik ROPCiO, współpracownik KOR, członek KPN. W lutym 1980 był jedną z 3 osób, które KPN (bezskutecznie) usiłowała zarejestrować jako kandydata w wyborach do Sejmu. Od 13 Grudnia do kwietnia 1982 - internowany.

 

Sarnicki Radosław (ur. 1963)

uczeń LO w Zamościu. Od 1981 przywódca grupy młodzieżowej KPN w Zamościu, Tomaszowie Lubelskim i Biłgoraju. Współorganizator niezależnych obchodów 11 Listopada w 1981 w Zamościu (za co został aresztowany, ale po jednym dniu - zwolniony). W Grudniu - internowany (Krasnystaw, Włodawa, Kwidzyń), ciężko pobity w Kwidzynie. Zwolniony w grudniu 1982. W maju 1983 skazany na karę więzienia (w zawieszeniu) za pobicie funkcjonariuszy SW w Kwidzynie. Od 1985 na emigracji w Kanadzie.

 

Sikora Stanisław (ur. 1932)

pracownik lubelskiego MPK - kierowca. Od 1978 - uczestnik ROPCiO. W 1979 - członek-założyciel KPN. W lipcu 1980 - uczestnik strajku w lubelskim MPK, który sparaliżował miasto. Po Sierpniu - w "S". Od 13 Grudnia do października 1982 - internowany.

 

Sobański Janusz (ur. 1946)

pracownik w Zespole Spichrzy i Młynów Okręgowego Przedsiębiorstwa Przemysłu Zbożowo-Młynarskiego w Chełmie. Po Sierpniu w "S". Po Grudniu współpracował z Polskim Ruchem Oporu (PRO). W marcu 1982 aresztowany a w maju w trybie doraźnym skazany na 3,5 roku więzienia za "udział w związku o charakterze zbrojnym". Zwolniony warunkowo na mocy amnestii w październiku 1984.

 

Szczudłowski Piotr (ur. 1961)

syn Tadeusza Szczudłowskiego (emerytowanego oficera marynarki i aktywnego uczestnika ROPCiO w Gdańsku). Przed Sierpniem - będąc uczniem LO w Gdańsku uczestniczył w ROPCiO oraz RMP. Po Sierpniu - będą studentem KUL - przemawiał 11 listopada 1980 pod Pomnikiem Unii Lubelskiej w Lublinie, za co - razem z Piotrem Opozdą - został aresztowany (na 1 dzień) i oskarżony m.in. o rozpowszechnianie fałszywych wiadomości i lżenie ustroju (postępowaniu umorzono w 1984 na mocy amnestii). W styczniu 1982 - internowany (Iława, Kielce-Piaski, Załęże i Nowy Łupków) do grudnia 1982. Ponownie aresztowany w kwietniu 1985 (za kolportaż ulotek "S") i skazany na 1 rok więzienia (zwolniony w grudniu 1985).

 

Wach Cezary (ur. 1960)

członek zakonspirowanej grupy młodzieżowej, związanej z KPN, założonej w Lublinie w 1981 przez Adama Kasperka i organizującej w tym mieście spektakularne akcje (np. "zamach" na komendę miejską MO czy zanieczyszczenie pomnika wdzięczności Armii Czerwonej). Po Grudniu - uczestnik PRO. Aresztowany w marcu 1982 za "udział w związku o charakterze zbrojnym". W maju 1982 skazany w trybie doraźnym na 3,5 roku więzienia. Zwolniony w kwietniu 1983 (przerwa w odbywaniu kary), w maju 1983 ułaskawiony.

 

Wójcik Dariusz (ur. 1961)

student PL, od 1983 - KUL. Po Sierpniu - w NZS. Po Grudniu - w KPN. Na II Kongresie KPN w grudniu 1984 wybrany do Rady Politycznej. W marcu 1985 - aresztowany i skazany w II procesie KPN na 2 lata więzienia. Zwolniony na mocy amnestii w 1986. Został szefem Obszaru IV KPN. W 1987 uczestniczył w reaktywowaniu NZS na KUL.  W 1988 (sierpień-październik) odbył podróż zagraniczną po Europie Zachodniej, w trakcie której dokonał inspekcji biur zagranicznych KPN w RFN, Francji, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii i Austrii. W tym czasie był - w ramach CKAB - szefem Wydziału Organizacyjnego na kraj i zagranicę. W 1990 wybrany do rady miasta Lublina (wiceprzewodniczący rady), w latach 1991 i 1993 - poseł z listy KPN (w l. 1991-1993 - wicemarszałek Sejmu). W l. 1997-2001 poseł z listy AWS. W l. 1998-2002 - radny sejmiku lubelskiego.

 

 

Źródła:

  • Białek Beata, Konfederacja Polski Niepodległej na Lubelszczyźnie w latach 1979-1989; [w:] Konfederacja Polski Niepodległej na drodze do wolności, red. Michał Wenklar, Kraków 2011.

  • Choma-Jusińska Małgorzata, Środowiska opozycyjne na Lubelszczyźnie 1975–1980; bmw 2014.

  • Dąbrowski Marcin, NSZZ "Solidarność" Region Środkowo-Wschodni; [w:] NSZZ "Solidarność" 1980-1989. Tom 5. Polska środkowo-wschodnia, red. Łukasz Kamiński i Grzegorz Waligóra, Warszawa 2010.

  • Opozda Piotr, Bez aliansów. Przyczynek do historii Konfederacji Polski Niepodległej na Lubelszczyźnie; Kraków 2009.

  • Waligóra Grzegorz, Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela 1977-1981, Warszaawa 2006.

  • 13grudnia.pl

  • Internetowa Encyklopedia Solidarności 

  • www.pobudka.com.pl

Materiały są dostępne na licencji CC BY 3.0 PL

Zezwala się na dowolne wykorzystanie treści

pod warunkiem wskazania autorów praw do tekstu.