Internetowe Archiwum KPN - strona glowna
najwazniejsze dokumenty kpn z l. 1979-1993
teksty polityczne Leszka Moczulskiego z l. 1973-2004
inne dokumenty
Historia KPN
procesy polityczne kierownictwa kpn
encyklopedia kpn
czytelnia prasy kpn
wspomnienia dzialaczy  kpn
najwazniejsze publikacje nt. kpn
historia marszow szlakiem I Kompanii Kadrowej w l. 1981-1990
forum bylych dzialaczy kpn
kontakt z administratorem

Historia KPN

Obszar drugi

Przed Sierpniem

Geneza krakowskiej KPN wiąże się z powstaniem w Krakowie już w 1977 silnego ośrodka Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Grupa otwarła własny punkt konsultacyjno-informacyjny (w mieszkaniu przy ul. Meiselsa). Od wiosny 1978 wydawała własne pismo - "Opinię Krakowską". 11 listopada 1978 zorganizowała w Krakowie niezależną demonstrację - wieczorem, po mszy w kościele Mariackim, 2-3 tysiące osób przeszło pod Pomnik Nieznanego Żołnierza na Placu Matejki, gdzie uroczyście złożono kwiaty a dwie osoby wygłosiły przemówienia. W 60. rocznicę odzyskania niepodległości takie manifestacje odbyły się tylko w trzech miastach PRL - obok Krakowa, były to: Warszawa i Gdańsk. Uczestnicy ROPCiO, wspólnie z Akcją na rzecz Niepodległości (AN) zorganizowali także 9 czerwca 1979 "akcję balonową" na Błoniach, w trakcie mszy papieskiej - gdy Jan Paweł II przybył na miejsce ceremonii balony meteorologiczne majestatycznie uniosły w górę chorągwie z Orłami w Koronie. 

Po rozłamie w Ruchu Obrony w 1978 ośrodek krakowski w całości poparł Leszka Moczulskiego.

Powstanie KPN poprzedziło utworzenie w Krakowie przez uczestników ROPCiO kilku niezależnych organizacji. Zdezorientowało to SB i dało czas działaczom opozycji. Były to: Instytut Katyński, Chrześcijańska Wspólnota Ludzi Pracy (ChWLP) oraz Ruch Porozumienia Polskich Socjalistów (RPPS). Krakowski ośrodek ROPCiO aktywnie wspierał też działalność WZZ na Górnym Śląsku oraz współpracował z innymi krakowskimi środowiskami opozycyjnymi: Studenckim Komitetem Solidarności (SKS) oraz AN. Ze wszystkich tych grup w skład KPN (jako grupa skonfederowana) wszedł tylko RPPS. 

10 osób ze środowiska krakowskiego ROPCiO figurował pod Aktem Założycielskim KPN. Byli to: Krzysztof Bzdyl, Stefan Dropiowski, Krzysztof Gąsiorowski, Adam Macedoński, Mieczysław Majdzik (ze Skawiny), Michał Muzyczka, Romana Kahl-Stachniewicz, Stanisław Palczewski, Stanisław Tor, Ryszard Zieliński (występujący jako "Ryszard Żywiecki"). Jedenastą osobą z Małopolski, której nazwisko figurowało pod Aktem Założycielskim był Kazimierz Traczewski z Nowego Sącza. Mimo kilkukrotnych wizyt Leszka Moczulskiego w Krakowie na przystąpienie do Konfederacji nie zdecydowali się ani działacze SKS, ani AN.

Jesienią 1979 do KPN przystąpiła natomiast nowo powstała grupa młodzieżowa - Porozumienie Młodych Niepodległość i Demokracja (PM NiD), której liderami byli: Ryszard Majdzik oraz Zygmunt Łenyk. Indywidualnie akces do KPN zgłaszały także inni przedstawiciele młodzieży, m.in. Radosław Huget i Andrzej Fischer.

Już 21 października 1979 powołano Obszar II (Południowy) KPN (w tym czasie - jako jeden z czterech), który swoim zasięgiem obejmował nie tylko ówczesne województwo krakowskie, ale także opolskie, bielsko-bialskie, katowickie, częstochowskie, nowosądeckie, tarnowskie, tarnobrzeskie, kieleckie, przemyskie, krośnieńskie i rzeszowskie. W pierwszym KAB-ie Obszaru znaleźli się: Gąsiorowski, Macedoński, Tor i Palczewski. 

11 listopada 1979 krakowska KPN wspólnie z uczestnikami SKS zorganizowała kolejną demonstrację patriotyczną, która przeszła - tym razem z Wawelu - pod Pomnik Nieznanego Żołnierza. Frekwencja była niższa niż przed rokiem, ale był transparent "Konfederacja Polski Niepodległej" oraz chorągiew z Orłem w Koronie. Na Placu Matejki doszło do interwencji tajniaków i milicji - rozegrał się dramatyczny bój o chorągiew. Podobne demonstracje zorganizowano tego dnia jeszcze tylko w Warszawie, Gdańsku oraz Lublinie.

Przed wyborami do Sejmu PRL (23 marca 1980) KPN przedstawiła swój program i zgłosiła do rejestracji 8 kandydatów. Z Krakowa byli to: Krzysztof Gąsiorowski i Stanisław Tor. W związku z odmową ich rejestracji KPN wezwała do bojkotu wyborów lub skreślania wszystkich kandydatów Frontu Jedności Narodu.

13 kwietnia 1980, w 40 rocznicę Zbrodni Katyńskiej, działacze KPN i SKS zorganizowali - po mszy w kościele Mariackim - niewielką demonstrację przy Studzience Walentego Badylaka, co spotkało się ze stanowczym przeciwdziałaniem SB (zatrzymania: prewencyjne oraz w trakcie demonstracji). Udział wzięło kilkadziesiąt osób.

28 kwietnia 1980 Adam Macedoński zorganizował w Nowej Hucie demonstrację w 20 rocznicę walk w obronie Krzyża, sygnowaną przez ChWLP. Przeciwdziałania ze strony SB spowodowały, że udział wzięło tylko 200 osób.

Ostre represje ze strony komunistycznych władz w 1. połowie 1980 (nękanie, groźby, zatrzymania, rewizje, dezintegracyjne działania agentury) spowodowały wykruszenie się części osób (z KPN odeszli: Dropiowski, Macedoński, Majdzikowie i Muzyczka), jednak środowisko przetrwało. W połowie 1980 KAB Obszaru tworzyli: Palczewski (przewodniczący), Bzdyl, Gąsiorowski, Łenyk, Kahl-Stachniewicz, Tor i Michał Żurek. 

Na pierwszym Kongresie KPN w Lądku Zdroju latem 1980 krakowską KPN reprezentowały 4 osoby, w tym Krzysztof Gąsiorowski i Zygmunt Łenyk. 

Gdy wybuchły strajki sierpniowe w dniach 27-30 sierpnia 1980 w kościele w Bieńczycach 4 osoby zorganizowały głodówkę solidarnościową: Adam Macedoński, Mieczysław Majdzik oraz Mieczysław Franczyk i Zygmunt Łenyk (ten ostatni - do 29-tego). Z kolei Ryszard Majdzik zorganizował kilkudniowy strajk w "Elbudzie".

 

Materiały są dostępne na licencji CC BY 3.0 PL

Zezwala się na dowolne wykorzystanie treści

pod warunkiem wskazania autorów praw do tekstu.