Geneza KPN na Dolnym Śląsku wiąże się z trzema środowiskami
opozycyjnymi.
Jednym z nich było środowisko Ruchu Obrony Praw Człowieka i
Obywatela. Jego liderem we Wrocławiu byli: Karol Głogowski i
Adam Pleśnar. Gdy doszło do dezintegracji ROPCiO wrocławska
grupa działaczy Ruchu Obrony zaczęła występować pod szyldem Ruch
Wolnych Demokratów (RWD). W konflikcie Czuma-Moczulski poparli
oni Moczulskiego, ale po proklamowaniu KPN potępili tę
inicjatywę. Jednak Stanisław Januszewski - uczestnik
wrocławskiego Ruchu Obrony - przystąpił do KPN (widnieje on pod
Aktem Założycielskim pod pseudonimem "Stanisław Janowski"). Dziś
wiemy, że był on już wtedy rejestrowany przez SB jako TW
"Aleksander Hołyński" i rozpracowywał wcześniej SKS i Ruch
Obrony.
Ponadto pod Aktem Założycielskim KPN widnieje jeszcze nazwisko
jednej osoby z Wrocławia - inżyniera Janusza Stolarskiego, o którym nic
bliżej nie wiadomo. Prawdopodobnie jest to rzeczywiste nazwisko
lub pseudonim jakiegoś uczestnika Ruchu Obrony.
Drugie wrocławskie środowisko, z którego rekrutowali się
działacze KPN, to było środowisko Stowarzyszenia PAX. Na jego
czele stał Tadeusz Jandziszak, który od wiosny 1979 uczestniczył
w pracach Rady Jedności, skupiającej przedstawicieli
wrocławskiej opozycji przedsierpniowej (RWD, ROPCiO, SKS, Towarzystwo Kursów
Naukowych, "Biuletyn Dolnośląski", Klub Samoobrony Społecznej).
15 sierpnia 1979 działacze PAX powołali we Wrocławiu Związek
Narodowy Katolików, który 1 września 1979 przystąpił do KPN jako
grupa skonfederowana. Wkrótce zostali usunięci z PAX-u.
Trzecim środowiskiem opozycyjnym na Dolnym Śląsku była
nieformalna grupa funkcjonująca w Legnicy od lat 60. Na
czele tej grupy stali: Zygmunt Urban i Bronisław Kamiński
(nauczyciel historii). Urban wciągnął do działalności
opozycyjnej Romualda Szeremietiewa z Leszna (stolicy sąsiedniego
województwa). Grupa Urbana i Kamińskiego pod koniec lat 60.
współpracowała z Ruchem a w l. 70. - z ROPCiO. Do grupy należeli jeszcze m.in. Henryk Baca
(artysta - malarz) oraz Stanisław Obertaniec. Jeden z
uczestników tej grupy - Roman Kwasek 4 września 1972 w parku,
koło pomnika poległych żołnierzy KBW, dokonał aktu
samospalenia w proteście przeciwko agresji wojsk Układu
Warszawskiego na Czechosłowację. Z tej
grupy założycielem KPN (obok Romualda Szeremietiewa) został
Zygmunt Urban. Już w sierpniu 1979 zwolniono go z pracy a w
grudniu 1979 aresztowano (do lutego 1980).
Wrocław został w 1979 siedzibą jednego z czterech obszarów KPN -
Obszaru Zachodniego. Szefem Obszaru został Tadeusz Jandziszak,
który 26 lipca 1980 zorganizował w domu Zbigniewa Martynowskiego
w Lądku-Zdroju spotkanie I Kongres KPN, który został
przerwany wskutek interwencji MO.
Poza Wrocławiem i Legnicą komórka KPN na Dolnym Śląsku powstała
także w Jeleniej Górze. Na jej czele stał Chrystoforosz Tulasz a
należeli do niej m.in. Zbigniew Hir i Zbigniew Ćwikła. Ci
ostatni w czasie procesji Bożego Ciała w 1980 rozrzucili ok. 100
ulotek, które sami wyprodukowali.
Materiały są dostępne na licencji
CC BY 3.0 PL.
Zezwala się na dowolne wykorzystanie treści
pod warunkiem wskazania autorów praw do tekstu.
|
