Strona główna
Dokumenty KPN
Leszek Moczulski
Inne dokumenty
Historia KPN
Procesy polityczne
Encyklopedia KPN
Czytelnia bibuły
Wspomnienia
Opracowania nt. KPN
Kadrówki
Forum
Kontakt

Procesy polityczne działaczy KPN

I proces kierownictwa KPN (1981-1982)

Kalendarium

  • 21 sierpnia 1980 - zatrzymanie Leszka Moczulskiego na 48 godzin przed jego  planowanym wyjazdem do Gdańska, gdzie trwał strajk (wyjechać do Gdańska miał razem z Tadeuszem Stańskim, który został na krótko zatrzymany i zwolniony) - Moczulskiego umieszczono w areszcie KS MO (Pałac Mostowskich);

  • 23 sierpnia 1980 - ponowne zatrzymanie Leszka Moczulskiego na 48 godzin (natychmiast po zwolnieniu z poprzedniego zatrzymania) i umieszczenie w innym areszcie milicyjnym (KD MO Praga - Południe);

  • 25 sierpnia 1980 - kolejne zatrzymanie Leszka Moczulskiego na 48 natychmiast po zwolnieniu a aresztu milicyjnego i umieszczenie w innym areszcie milicyjnym (KD MO Warszawa-Mokotów);

  • 29 sierpnia 1980 - ponowne (czwarte w ciągu 8 dni) zatrzymanie Leszka Moczulskiego i umieszczenie w areszcie milicyjnym (KS MO - Pałac Mostowskich);

  • 30 sierpnia 1980 - przedstawienie Moczulskiemu zarzutów przez prokuraturę i postanowienie o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania, zatrzymano także prewencyjnie (przed 1 września 1980): Tadeusza Stańskiego, Romualda Szeremietiewa, Grzegorza Rossę i kilku innych działaczy KPN;

  • 1 września 1980 (o godz. 19.00) - zwolnienie Moczulskiego w wyniku postanowień Porozumień Sierpniowych;

  • 15 września 1980 - opublikowanie przez "Der Spiegel" wywiadu z Moczulskim - Die Sowiets sollen abziehen

  • 23 września 1980 - ponowne aresztowanie Moczulskiego i przedstawienie mu kolejnych zarzutów;

  • 13 listopada 1980 - aresztowanie Stańskiego a także Zygmunta Goławskiego;

  • 6 grudnia 1980 - aresztowanie Tadeusza Jandziszaka, Krzysztofa Bzdyla i Jerzego Sychuta;

  • 7 grudnia 1980 - zawieszenie działalności KPN;

  • 10 grudnia 1980 - uchwała KKP NSZZ "S" o powołaniu KOWzaP;

  • 7 stycznia 1981 - aresztowanie Marka Lachowicza;

  • 23 stycznia 1981 - aresztowanie Romualda Szeremietiewa;

  • 5 lutego 1981 - przedstawienie 4 podejrzanym (Moczulskiemu, Szereremietiewowi, Stańskiemu i Jandziszakowi) kolejnych, cięższych zarzutów (przygotowanie do obalenia przemocą ustroju PRL);

  • 6 lutego 1981 - wyłączenie do odrębnego postępowania spraw przeciwko 4 pozostałym podejrzanym: Goławskiemu, Bzdylowi, Sychutowi oraz Lachowiczowi (śledztwa pko Goławskiemu, Sychutowi i Lachowiczowi umorzono 31 stycznia 1983; Bdzyla skazano po 13 Grudnia za organizacje strajku w krakowskim MPK);

  • luty-marzec 1982 - powstanie pierwszych regionalnych KOWzaP-ów (najwcześniej - przy ZR Mazowsze z inicjatywy Marii Moczulskiej);

  • 6 marca 1981 - wniesienie do sądu aktu oskarżenia przeciwko 4 osobom (podprokurator Prokuratury Wojewódzkiej w Warszawie Tadeusz Gonciarz);

  • 11 marca 1981 - Telewizja Polska nadała 40-minutowy program przedstawiający KPN jako organizacje powiązaną z antypolskimi siłami i korzystającą z jej pomocy;

  • 27 kwietnia 1981 - Sąd Wojewódzki zwrócił prokuratorowi akta celem ich  uzupełnienia;

  • maj 1981 - przedśmiertna interwencja umierającego Prymasa Wyszyńskiego u włądz PRL w celu zwolnienia aresztowanych przywódców KPN;

  • 29 maja 1981 - Sąd Najwyższy w wyniku zażalenia prokuratury na postanowienie z 27 kwietnia nakazał Sądowi Wojewódzkiemu rozpatrzenie sprawy;

  • maj/czerwiec 1981 - eskalacja protestów regionalnych KOWzaP-ów (25 maja 1981 - wielotysięczne marsze organizowane przez KOWzaP-y w wielu miastach Polski, głodówki protestatycjne w Gdańsku, Sosnowcu, Katowicach i Tarnowskich Górach);

  • 4 czerwca 1981 - postanowienie Sądu Wojewódzkiego w Warszawie o uchyleniu tymczasowego aresztowania - mimo, że postanowienie to natychmiast zaskarżył prokurator, SW postanowił zwolnić oskarżonych z aresztu;

  • 5 czerwca 1981 - opuszczenie mokotowskiego aresztu przez  Moczulskiego, Szeremietiewa, Stańskiego, Goławskiego i Jandziszaka (już wcześniej zwolniono Sychuta i Bzdyla) - wszyscy zwolnieni złożyli kwiaty na grobie zmarłego tydzień wcześniej Prymasa Wyszyńskiego, którego przedśmiertna interwencja przyczyniła się do ich uwolnienia;

  • 5 czerwca 1981 - ambasador sowiecki Borys Aristow przekazał list KC KPZR do KC PZPR, który zawierał krytykę kierownictwa PZPR, które "nie spełniło nadziei, czyniąc ustępstwa  pod presją wewnętrznej kontrrewolucji"

  • czerwiec 1981 - spotkanie Breżniew - Kania ("Towarzyszu Kania, jak długo będziecie się guzdrać z tym Moczulskim?" - "Będziemy go sądzić zgodnie z prawem i posadzimy ponownie do wiezienia. Otrzyma to, na co zasłużył");

  • 9-10 czerwca 1981 - XI Plenum KC PZPR zwołane w związku z listem KC KPZR, w dyskusji na temat polityki obecnego kierownictwa partii członek Biura Politycznego, sekretarz KC - Tadeusz Grabski (ówczesny oponent Kani i Jaruzelskiego) podkreślił, że "poza Biurem Politycznym zapadły decyzje o uwolnieniu kierownictwa KPN" (a więc Kania i Jaruzelski działali bez akeptacji władz PZPR);

  • 12 czerwca 1981 postanowienie Sadu Najwyższego (wskutek zażalenia prokuratory  na postanowienie Sądu Wojewózkiego z 4 czerwca) o zastosowaniu wobec oskarżonych dozoru milicyjnego (ale nie zastosowano tymczasowego aresztowania - czego domagała się prokuratura); 

  • 12 czerwca 1981 - zmiana na stanowisku ministra sprawiedliwości (Jerzego Bafię zastąpił Sylwester Zawadzki);

  • 15 czerwca 1981 - początek jawnego procesu przywóców KPN przed Sadem Wojewódzkim w Warszawie (oskarżonych broniło 9 adwokatów: Władysław Siła-Nowicki, Tadeusz de Virion, Jadwiga Gorzkowska, Jerzy Biejat, Zdzisław Węgliński, Jerzy Woźniak, Edward Wende, Krzysztof Piesiewicz, Maciej Dubois).

  • 26 czerwca 1981 - wniosek prokuratury do Sądu Wojewódzkiego w Warszawie o zmianę zastosowanego środka zapobiegawczego wobec oskarżonych (areszt tymczasowy zamiast dozoru milicyjnego), w uzasadnieniu podano, że oskarżeni kontynuują działalność KPN uczestnicząc w róznych spotkaniach organizowanych na terenie całego kraju;

  • 2 lipca 1981 - zmiana przewodniczącego składu sędziowskiego w Sądzie Wojewódzkim (Czesława Szabłowskiego zastąpił Janusz Jankowski);

  • początek lipca 1981 - kolejna rozmowa Breżniewa z Kanią, w trakcie której gensek zapytał o zwolnienie Moczulskiego ("Zaskakujące było zwolnienie z więzienia Moczulskiego. Jeżeli bez zgody kierownictwa, to znaczy, że ono nie panuje nad sytuacją" - "Moczulski został zwolniony z własnej inicjatywy sądu. Zareagowaliśmy...");

  • 7 lipca 1981 - Sąd Wojewódzki nie uwzględnił wniosku prokuratury z 26 czerwca uzasadniająć to tym, że oskarżeni przestrzegają obowiązki nalożone na nich w ramach dozoru milicyjnego (okresowe zgłąszanie się na milicję) - natychmiastowe zażalenie prokuratury do Sądu Najwyższego;

  •  9 lipca 1981 - postanowienie Sądu Najwyższego (Stanisław Fornalik - przew., Tadeusz Rybicki - spraw. Feliks Kozłowski) o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wobec trzech z czterech oskarżonych (za wyjątkiem chorego Jandziszaka) - powrót Moczulskiego, Szeremietiewa i Stańskiego do aresztu;

  • sierpień 1981 - trzecia rozmowa Breżniewa z Kanią nt. Moczulskiego ("Nie można pozwalać przeciwnikowi na inicjatywę" - "Przyznaję, że niedobrze się stało, że Moczulski został zwolniony, ale znów siedzi i proces będzie trwał");

  • 22 sierpnia 1981 - uchylenie tymczasowego aresztowania wobec Lachowicza;

  • 14 września 1981 - ponowne uchylenie aresztów oskarżonym przez Sąd Wojewódzki, wobec natychmiastowego zażalenia prokuratora Sąd Najwyższy zawiesił wykonanie tego postanowienia, a następnie je uchylił;

  • 6 listopada 1981 - ponowne uchylenie aresztów przez Sąd Wojewódzki i ponowna zmiana tej decyzji przez Sąd Najwyższy;

  • 16 grudnia 1981 - aresztowanie Jandziszaka;

  • 21 grudnia 1981 - przekazanie sprawy sądowi Warszawskiego Okręgu Wojskowego (zgodnie z dekretem o stanie wojennym);

  • 22 lutego 1982 - rozpoczęcie procesu przed sądem wojskowym;

  • sierpień 1982 - emisja w radio i telewizji spreparowanego nagrania rozmowy Marii Moczulskiej z Aleksandrem Pruszyńskim w celu zdyskredytowania liderów KPN;

  • wrzesień/październik 1982 - ostatnie słowa oskarżonych;

  • 8 października 1982 - wyrok Sądu Warszawskiego Okręgu Wojskowego skazujący przywódców KPN;

  • 1 lipca 1983 - wyrok Sądu Najwyższego utrzymujący w mocy wyrok sądu I instancji;

  • 6 sierpnia 1983 - zarządzenie wykonania kary w ZK Barczewo;

  • 3 sierpnia 1984 - postanowienie sądu WOW o zwolnieniu Moczulskiego w związku z amnestią;

  • 4 sierpnia 1984 - zwolnienie Moczulskiego z Barczewa (jako ostatniego z czwórki skazanych).

 

Wortal Instytutu Historycznego NN im. Andrzeja Ostoja Owsianego.